Perspectief april 2023: ontwikkelingen in de verzekeringsmarkt

Deze marktscan geeft inzichten in de laatste ontwikkelingen en verwachtingen voor aankomend jaar wat betreft cyberverzekeringen, transportverzekeringen, brandverzekeringen en aansprakelijkheidsverzekeringen.

Perspectief april 2023

Perspectief is een publicatie van VLC & Partners waarin onze specialisten actuele ontwikkelingen met u delen. Bij vragen kunt u altijd contact opnemen met uw contactpersoon.

Cyberverzekeringen marktontwikkelingen

Uitdagende sectoren

De cyberverzekeringsmarkt heeft de afgelopen 12 maanden een aanhoudende periode van moeilijke marktomstandigheden gekend. Ondanks de premieverhogingen die in deze periode zijn doorgevoerd, zijn er nog steeds gebieden die ondermaats presteren. Helaas blijven de maakindustrie, groothandel en logistieke sector vanuit het perspectief van verlies bijzonder uitdagende gebieden voor verzekeraars. Een aantal verzekeraars hebben zich reeds teruggetrokken uit bepaalde sectoren. Cyberdreigingen hebben het afgelopen jaar in de zorgsector geleid tot incidenten waarbij data werd gelekt, financiële fraude werd gepleegd en systemen en diensten tijdelijk niet beschikbaar waren.

Veranderende doelgroep

Eerder genoemde sectoren lijken het doelwit te zijn van cybercriminelen omdat de volwassenheid van cyberbeveiliging in deze sectoren vaak lager is dan gemiddeld. Als gevolg hiervan hebben fabrikanten, groothandelaren en distributeurs de afgelopen jaren niet alleen een toename van de frequentie van ransomware-aanvallen gezien, maar ook een toename van de ernst van ransomware-aanvallen. Bovendien lijken dreigingsactoren zich af te wenden van aanvallen op de grotere organisaties die kunnen leiden tot meer toezicht door nationale regeringen of wetshandhavers. In plaats daarvan richten ze zich op bedrijven die actief zijn in het middensegment, met name bedrijven met een omzet van meer dan € 50 miljoen.

Beveiligingsmaatregelen

De volgende beveiligingsmaatregelen kunnen organisaties helpen de kans te verkleinen dat ze slachtoffer worden van een ransomware-aanval en/of de impact van een dergelijke gebeurtenis beperken :

multifactor-authenticatie (MFA) voor alle externe toegangen tot het netwerk;
MFA voor alle bevoorrechte gebruikersaccounts (bijv. IT-beheerdersaccounts);
offline back-ups die volledig losgekoppeld en ontoegankelijk zijn van de live omgeving van de organisatie of back-ups in de Cloud beveiligd door MFA;
een oplossing voor endpointdetectie en -respons (EDR) geïmplementeerd op alle endpoints;
een oplossing voor netwerkbewaking om de organisatie te waarschuwen voor verdachte activiteiten of kwaadaardig gedrag op het netwerk;
phishingtraining en gesimuleerde aanvallen voor alle medewerkers;
e-mailfiltersoftware om alle inkomende en uitgaande berichten te scannen en te filteren op spam en schadelijke inhoud;
regelmatig computersystemen updaten en kritieke patches uitvoeren met betrekking tot zero day-kwetsbaarheden zodra deze door de leverancier worden vrijgegeven.

Transportverzekeringen marktontwikkelingen

Oorlog Oekraïne

De verzekeringsmarkt voor het transport van goederen stond volledig in het teken van de oorlog in Oekraïne. Als een gevolg daarvan kregen alle polissen met een dekkingsgebied Europa of Wereld per vervaldag te maken met een beperking of volledige uitsluiting van transporten van, naar en door Oekraïne, Rusland en Belarus. Verzekeraars konden of mochten geen alternatieven aanbieden voor relaties die te maken hadden met bedrijfsrisico’s in deze gebieden. Uitstel met een paar maanden was het hoogst haalbare resultaat voor deze klanten.

Inflatie

Bij de verzekering van landmateriaal hadden we last van de inflatie. Door de toegenomen kosten van materialen en reparaties zagen een aantal verzekeraars zich genoodzaakt om een inflatiecorrectie (meestal rond 2,5% of 5%) in de premies op te nemen bij de verlenging. Enkele verzekeraar wensten zelfs 50% premieverbetering. Uiteraard hebben we in dat laatste geval alternatieven voor onze relaties aangeboden.

Logistieke aansprakelijkheid en binnenvaartcasco

Op het gebied van logistieke aansprakelijkheid en binnenvaartcasco zagen we weinig veranderingen in de markt. Naast deze marktontwikkelingen waren er ook de gebruikelijke aanpassingen van premies en voorwaarden op contracten die een slecht schadeverloop kenden.

Onvoorspelbare markt

In deze internationale en snel bewegende markt zijn we in sterke mate afhankelijk van de ontwikkelingen op nationaal en internationaal niveau. Inflatie, oorlogen, aanslagen, rellen, protesten en stakingen hebben vaak een grote impact op de resultaten en capaciteit van de transportverzekeraars. Een voorbeeld hiervan was de acties van milieuactivisten gericht op het bekladden van bekende schilderijen in musea. Deze acties hebben geleid tot een enorme stijging van de premies in deze sector binnen de transportmarkt voor het afdekken van deze risico’s. Het is daarom moeilijk vooraf te voorspellen wat het komende jaar aan veranderingen in deze markt zal brengen.

Brandverzekeringen marktontwikkelingen

Stabiliserende markt

De brandmarkt lijkt langzaam te stabiliseren. Dit zagen wij al tijdens de januariprolongatie aan de volgende twee ontwikkelingen: premiestijgingen van gemiddeld zo’n 5% (merendeel van de verzekeraars ging akkoord met het controleren en indexeren van verzekerde bedragen) en het aantal opzeggingen (bepaalde verzekeraars zegden hun eigen portefeuille beperkt op om meer tijd te hebben voor nieuwe zaken). Verzekeraars hebben wel te maken met verhogingen vanuit herverzekeraars. Dit kan in de loop van het jaar gevolgen hebben voor de premies die verzekeraars (door) berekenen.

Taxeren en Indexeren verzekerde bedragen

Veel verzekeraars wensen dat de verzekerde bedragen actief worden gecontroleerd en geïndexeerd. Dit heeft te maken met het feit dat de inflatie harder stijgt dan de index. Hierdoor kan er sprake zijn van onderverzekering indien verzekerde bedragen niet tijdig worden getaxeerd, gecontroleerd en geïndexeerd. Het laten taxeren van verzekerde bedragen om de juiste verzekerde bedragen te verzekeren blijft dus een hot item. Inspecties Het inspectie-apparaat van verzekeraars draait op volle toeren. Men is druk bezig met het inlopen van de achterstand die door COVID-19 is ontstaan. Door onder andere het gebrek aan inspecteurs gaat dit heel langzaam.

Dekkingen, contracten en capaciteit

Verzekeraars verzoeken ons vaker hogere eigen risico’s en Loss Limits in de polis op te nemen om zo hun exposure te beperken. Een aantal verzekeraars heeft hun minimumpremie verlaagd, waardoor we voor het middensegment klanten meer capaciteit tot beschikking hebben. Daarnaast is er met de toetreding van nieuwe verzekeraars op de Nederlandse markt weer meer capaciteit beschikbaar. Door de aanhoudende inflatie en de daarbij stijgende verzekerde bedragen is het goed dat er extra capaciteit is, omdat verzekeraars bij grote verhogingen van verzekerde sommen terug moeten in aandeel.

Preventie en keuringen

Veel bedrijven zijn bezig met preventie en keuringen, waardoor het merkbaar is dat het soms langer duurt voordat een keuring kan plaatsvinden. Ondanks het feit dat verzekeraars hier soepel mee omgaan, is het goed om ervoor te zorgen dat u tijdig een afspraak maakt.

Aansprakelijkheidsverzekeringen marktontwikkelingen

Algemeen Varia

ESG (Environmental, Social en Governance) speelt een steeds grotere rol in het beleid van verzekeraars. Om aan te sluiten bij de ESG-doelstelling zal ESG in de toekomst steeds meer deel gaan uitmaken van de acceptatiecriteria en de premiestelling. Hiermee kan gestuurd worden op de parameters van de portefeuille en zo op de instroom, uitstroom en/of veranderingen in gedrag van verzekerden.

Ook zien we nog steeds nieuwe verzekeraars en/of gevolmachtigden van verzekeraars toetreden tot de Nederlandse verzekeringsmarkt, waaruit geconcludeerd kan worden dat de winstgevendheid voor verzekeraars op de Nederlandse markt nog naar behoren is. Wel is er zorg over de stijgende rentes en hoge inflatie die leiden tot hogere claimkosten. Deze zijn ook van invloed op de technische voorzieningen die door verzekeraars aangehouden moeten worden. Daarbij komt dat herverzekeringspremies die verzekeraars zelf betalen, duurder lijken te worden. Deze kosten worden over het algemeen doorberekend in de premies van de verzekerden.

AVB

In zijn algemeenheid zien verzekeraars dat het aantal meldingen van schade toeneemt. Daarnaast zijn de effecten te zien van de problemen in de distributieketen (langere levertijden, gestegen prijzen in energie en grondstoffen). Maar ook de beperkte beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel in alle gelederen van de samenleving, de reeds eerder genoemde stijgende rentes en de hoge inflatie zijn spelende problemen. Dit leidt tot hogere claimkosten en is van invloed op de technische voorzieningen die door verzekeraars aangehouden moeten worden.

Ook de uitkeringen ingeval van personenschade, bijvoorbeeld bij werkgeversaansprakelijkheid, laten een stijging zien. Met name bij grote werkgevers in sectoren waar bedrijfsongevallen of bedrijfsziekten relatief vaker voorkomen, zal dit voor verhoging van de premie of eigen risico kunnen zorgen.

De oorlog in Oekraïne heeft als gevolg dat verzekeraars het dekkingsgebied van de verzekering kunnen beperken. De aansprakelijkheid voor schade in Rusland of de door Rusland geannexeerde gebieden is dan niet verzekerd.

Verzekeraars zijn huiverig voor aansprakelijkheid voor schade door uitstoot van bijvoorbeeld PFAS (poly- en perfluoroalkylstoffen). PFAS’en zitten in verschillende producten, waaronder smeermiddelen, voedselverpakkingsmaterialen, blusschuim, antiaanbaklagen in pannen, kleding, textiel en cosmetica. De stoffen komen in het milieu door emissies uit fabrieken die de stoffen maken of gebruiken. Enkele verzekeraars wensen voor deze industrie geen verzekering meer aan te bieden.

Beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen

De afgelopen continuatie per 1 januari van de beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen is relatief rustig verlopen. Zoals verwacht hebben verzekeraars zich qua aanpassing van voorwaarden en premies beperkt tot specifieke beroepsgroepen en polissen met een hoge schadelast. Wel geldt in zijn algemeenheid dat de frequentie van beroepsaansprakelijkheidsschades en de hoogte van de gemiddelde schadelast toeneemt. Dit leidt nog niet tot hogere premies.

Ook zien we dat verzekeraars verschillend omgaan met het zogenaamde cyberrisico. De ene verzekeraar neemt een volledige uitsluiting op waar andere verzekeraars een beperkte (aansprakelijkheids-) dekking bieden. Met een dergelijke aanvullende dekking op de beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen is overigens niet het gehele cyberrisico afgedekt. Verzekeraars willen het cyberrisico zoveel mogelijk afdekken op de daarvoor bestemde cyberverzekering waarop onder andere ook eigen schade gedekt is.

D&O

Door diverse maatschappelijke ontwikkelingen verwachten wij dat de rust op de D&O-markt nog niet zal terugkeren in 2023. Verzekeraars hebben de laatste jaren hun portefeuilles al flink onder handen genomen, waarbij limieten zijn verlaagd en premies zijn verhoogd. Desondanks verwachten wij ook dit jaar een onrustige markt met mogelijk verdere premiestijgingen.

De verzekeraars anticiperen hiermee op een verslechterd risicoprofiel voor rechtspersonen door onder andere de volgende maatschappelijke ontwikkelingen:

doorzetting van onzekere tijden (de oorlog in de Oekraïne leidt tot verdere verslechtering);
toenemende rol van ESG-wetgeving die is aangescherpt met meer druk op ondernemingen;
toegenomen activistische dynamiek met impact op ondernemingen;
COVID-19 (terugvordering subsidie en aanpak fraude);
onrust op de cryptomarkt;
forse toename van het te verwachten aantal faillissementen.

Ook de stijgende kosten voor het voeren van verweer zorgt voor druk op de premies.